Aux grands hommes la Patrie reconnaissante
HET dankbare vaderland eert haar grote inwoners
Afin de rappeler et préserver la mémoire de la Première Guerre mondiale, celle que l’on a appelé la Grande Guerre (72 pays impliqués, 60 millions de soldats mobilisés, 18 millions de morts, 21 millions de blessés et d’invalides, 3 millions de veuves et 6 millions d’orphelins…) et qui devait être la “Der des Ders” (mais, on connaît la suite…), une journée nationale, instituée par une loi d’octobre 1922, célèbre, le 11 novembre, chaque année, l’anniversaire de l’Armistice, signé le 11 novembre 1918, mettant un terme à cette guerre effroyable qui fit 1,5 million de morts et presque 6 fois plus de blessés et de mutilés (“les gueules cassées”) parmi les troupes françaises.
C’est un jour de souvenir et de recueillement qui donne lieu à des cérémonies commémoratives, dans chaque commune, devant les monuments aux morts érigés partout en France, à la fin de la guerre, pour rendre hommage aux “Poilus de 14-18”.
Au début du mois de novembre, à l’occasion de la Commémoration du Centenaire de la fin de la Première Guerre mondiale, le Président Macron a annoncé son intention de faire entrer au Panthéon, en 2019, l’écrivain et ancien combattant Maurice Genevoix, ainsi que les héros et héroïnes anonymes de la guerre de 14-18 qui n’y étaient jusqu’alors pas représentés.
Le Panthéon, temple de la République, est l’un des monuments les plus emblématiques de Paris.
Situé sur la Montagne Sainte-Geneviève, dans le 5e arrondissement, au cœur du Quartier Latin, il abrite les dépouilles des “grandes figures de la nation”.
Le Panthéon fut d’abord une église. En effet, le Roi Louis XV, à la suite d’un vœu qu’il avait fait pendant sa maladie, décide de remplacer l’église de l’ancienne abbaye Sainte-Geneviève fondée par Clovis. Il confie à l’architecte J.G.Soufflot la réalisation de l’édifice dont les travaux commencés en 1764 sont achevés en 1790.
Om de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog te bewaren en levend te houden, de oorlog die men (hier in Frankrijk-BJ) de Grande Guerre (de grote oorlog) noemt (72 deelnemende landen, 60 miljoen gemobiliseerde soldaten, 18 miljoen doden, 21 miljoen gewonden en invaliden, 3 miljoen weduwen en 6 miljoen weeskinderen…) en die de “Der des ders” (de oorlog die een einde maakt aan alle oorlogen-BJ) moest zijn (maar we kennen het vervolg….) is er met een wet van oktober 1922 een nationale feestdag ingesteld om ieder jaar op 11 november de verjaardag van de “Armistice” (de wapenstilstand-BJ) te vieren, die op 11 november 1918 een einde maakte aan die verschrikkelijke oorlog, die onder de Franse troepen 1,5 miljoen doden vroeg en bijna 6 keer zo veel gewonden en verminkten (“les geules cassées”) (een term voor soldaten vooral uit wo I, die verminkt, vaak aan het gezicht waren en getraumatiseerd uit de oorlog kwamen-BJ).
Het is een dag voor herdenking en stille overpeinzing waarop in elke gemeente bijeenkomsten plaatsvinden bij de monumenten voor de doden die overal in Frankrijk aan het einde van de oorlog zijn opgericht om eer te bewijzen aan de “Poilus de 14–18” (de soldaten in de loopgraven–BJ).
Begin november heeft president Macron ter gelegenheid van de herdenking van het eeuwfeest van het einde van de Eerste Wereldoorlog aangekondigd, dat hij van plan is de schrijver en oud-strijder Maurice Genevois evenals de anonieme helden en heldinnen van de oorlog van 14–18 die tot op heden nog niet waren vertegenwoordigd, in 2019 in het Panthéon te laten opnemen.
Het Panthéon, tempel van de Franse Republiek, is een van de meest tot de verbeelding sprekende monumenten van Parijs. Gelegen in het 5e arrondissement op de heuvel Sainte-Geneviève, in het hart van het Quartier Latin, bevat het de stoffelijke overschotten van de “groten der natie”. Het Panthéon was oorspronkelijk bedoeld als kerk. Koning Louis XV besloot, om een gelofte die hij gedurende zijn ziekbed had gedaan, in te lossen, de kerk van de oude abdij van Sainte-Geneviève, die nog door Clovis was gesticht te vervangen door een nieuwe kerk. Hij vertrouwde de architect J.G. Soufflot de realisering van het bouwwerk toe. Het werk daaraan begon in 1764 en werd voltooid in 1790.
Mais à la Révolution, on considère que les vrais dieux sont les héros de la nation. Alors, on transforme la basilique Sainte-Geneviève en Panthéon laïc. Désormais, cette nécropole nationale accueillera les dépouilles des grands personnages ayant marqué la vie, la culture et l’histoire de France.
Cependant, au fil du temps et des gouvernements successifs, le Panthéon est tantôt patriotique (sous la Monarchie de Juillet, en 1830), tantôt religieux (durant le Second Empire, en 1851)…
Enfin, l’édifice est définitivement transformé en monument républicain sous la IIIe République, en 1885, lors des funérailles nationales de Victor Hugo.
L’inscription “Aux grands hommes la Patrie reconnaissante” est gravée en lettres d’or sur le fronton en 1837.
A ce jour, 78 personnalités (73 hommes pour 5 femmes seulement) sont inhumées dans la crypte, parmi lesquelles des penseurs (Voltaire et Rousseau qui ne s’aimaient pas mais reposent face à face pour l’éternité!!), des écrivains (V. Hugo, Alexandre Dumas, Zola, Malraux), des scientifiques (Pierre et Marie Curie, Paul Langevin, Monge…), des hommes politiques (Jean Jaurès, Victor Schoelcher…), de grandes figures de la Résistance (Jean Moulin, Jean Zay, Pierre Brossolette, Germaine Tillion, Geneviève de Gaulle-Anthonioz…).
Rescapée de la Shoah, symbole du combat pour l’émancipation des femmes et promotrice de la construction européenne, Simone Veil a rejoint le Panthéon avec son mari le 1er juillet 2018. Un vibrant hommage a été rendu à cette figure de la vie française et européenne.
On peut entrer au Panthéon mais on peut en ressortir aussi! Premier hôte du Panthéon, Mirabeau en est exclu en 1793, suite à des révélations sur sa trahison, et remplacé par Marat, lequel en sera à son tour exclu quand les révolutionnaires renieront la Terreur.
Quant à Maurice Genevoix et son œuvre, nous en reparlerons lors de sa panthéonisation!
Françoise Pein
Maar tijdens de Franse revolutie overwoog men dat de helden van de natie de echte goden waren. Dus werd de basiliek Sainte-Geneviève omgedoopt in het wereldse Panthéon. Vanaf dat moment ontving de nationale necropool (dodenstad-BJ) de stoffelijke overschotten van de “groten” van Frankrijk die het leven, de cultuur en de geschiedenis van dat land hebben bepaald.
Intussen, met het verloop van de tijd en de opeenvolging van verschillende regeringen was het Panthéon nu eens patriottisch (onder de monarchie van Juillet in 1830) (een bepaalde periode van 1830 tot 1848 in de Franse geschiedenis-BJ) dan weer religieus (gedurende het Second Empire, in 1851). Tenslotte werd het gebouw onder de derde republiek in 1885 definitief een republikeins monument tijdens de staatsbegrafenis van Victor Hugo. Op het fronton (versiering boven gevels-BJ) staat in gouden letters gegraveerd: “Aux grands hommes la Patrie reconnaisante” (zie voor vetaling titel van dit stuk-BJ).
Op dit moment liggen 78 personen (73 mannen en slechts 5 vrouwen) begraven in de crypte, onder wie denkers (Voltaire en Rousseau, die elkaar niet mochten maar nu voor eeuwig zij aan zij liggen), schrijvers (V. Hugo, Alexandre Dumas, Zola, Malraux), wetenschappers (Pierre en Marie Curie, Paul Langevin, Monge…), politici (Jean Jaurès, Victor Schoelcher…), grote verzetshelden (Jean Moulin, Jean Zay, Pierre Brossolette, Germaine Tillion, Genevieve de Gaule-Anthonioz…).
Simone Veil, ontkomen aan de Shoah, symbool van de strijd voor de emancipatie van de vrouw en voorvechtster van de Europese eenwording is verenigd met haar man in het Panthéon op 1 juli 2018. Een klinkend eerbetoon is deze grote figuur uit het Franse en Europese leven gegeven.
Men kan intreden in het Panthéon, maar er ook weer uitgaan! De eerste gast van het Panthéon, Mirabeau is buiten gesloten in 1793, als gevolg van onthullingen over zijn verraad en vervangen door Marat, die er op zijn beurt weer uit moest toen de revolutionairen de periode van de Terreur afzworen.
Wat Maurice Genevoix en zijn werk betreft, daar praten we weer over na zijn opname in het Panthéon!
Beer