RUBRIEK: voor u gelezen
Dr. Wietze B.M. Erich, arts-fysioloog.
Wietze zal periodiek relevante medische informatie in Eau de Vie publiceren, waarvoor wij hem zeer erkentelijk zijn. Wietze zet zich in voor Nederlanders wonend in Frankrijk inzake medische zorg: zie www.fanf.fr en www.cmunf.fr.
‘Slechts de helft van patiënten komt direct in actie bij begin van de beroerte’
Signalen van een beroerte worden nog niet altijd tijdig herkend. Dat zorgt in veel gevallen voor onherstelbare hersenschade. Tien vragen aan neuroloog dr. Heleen den Hertog, verbonden aan Isala in Zwolle.
Wat is een beroerte eigenlijk?
Den Hertog: “Bij een beroerte krijgt een deel van de hersenen voor kortere of langere tijd geen zuurstof. Het kan twee oorzaken hebben: een bloedprop die de slagader in de hersenen afsluit of een gescheurd hersenbloedvat waardoor bloed in de hersenen terechtkomt.”
“Het eerste geval noemen we een herseninfarct, het tweede is een hersenbloeding. In beide gevallen veroorzaakt zuurstoftekort plotselinge uitvalverschijnselen.”
Wat voor verschijnselen zijn dat? Hoe herken je een beroerte?
“Een beroerte komt bijna altijd onaangekondigd. De drie signalen die het vaakst voorkomen zijn een scheve mond, verwarde spraak en een verlamde arm.”
Signalen van een beroerte die het vaakst voorkomen:
• Scheve mond
• Verwarde spraak
• Verlamde arm
“De verschijnselen kunnen los van elkaar of tegelijkertijd voorkomen. Ook een verlamd been of plotselinge duizeligheid of dubbelzien kan wijzen op een beroerte.”
Wat moet je doen als je deze verschijnselen bij iemand opmerkt?
“Direct 18 of 112 bellen. Niet eerst de huisarts of de huisartsenpost. Dat kost tijd. En tijd is in het geval van een beroerte van onschatbare waarde. Tijdverlies is hersenverlies.”
Binnen hoeveel tijd is er nog kans op een goede afloop?
“Je moet echt zo snel mogelijk handelen. Hoe eerder de behandeling in het ziekenhuis gestart kan worden, hoe beter. Elke minuut sterven er 1,9 miljoen hersencellen af. Dus elke minuut telt.”
Welke behandelingen zijn er?
“Bij een herseninfarct kan met intraveneuze trombolyse, een stolseloplossend middel, de bloedprop worden verwijderd. Dat moet binnen 4,5 uur na de eerste verschijnselen.”
“Sinds een aantal jaren wordt ook de intra-arteriële behandeling toegepast. Daarbij wordt het stolsel met behulp van een katheter via de lies uit de slagader verwijderd. Dit kan tot zes uur na de eerste verschijnselen.”
“Behandeling met intraveneuze trombolyse verhoogt de kans op een goed herstel met 10 procent. Aanvullende intra-arteriële behandeling verhoogt deze kans met nog eens 13 procent.”
Dagelijks sterven in Nederland ongeveer 25 mensen aan een beroerte, blijkt uit cijfers van de Hartstichting. (Foto: NU.nl)
Hoe ontstaat een bloedprop eigenlijk?
“Een belangrijke reden is slagaderverkalking. Een andere veel voorkomende oorzaak is een bloedprop uit het hart.”
Waarom komen mensen vaak te laat aan in het ziekenhuis?
“Slechts de helft van de patiënten onderneemt direct actie na het begin van de beroerte. En 20 procent belt direct de ambulance. Dat heeft verschillende oorzaken. Ten eerste weet niet iedereen wat de signalen zijn. Een beroerte wordt dan vaak pas te laat opgemerkt.”
“Soms weten mensen niet dat snel handelen belangrijk is. Ze denken: we kijken morgen wel hoe het gaat en als het dan niet beter is, bellen we de dokter. En soms speelt schaamte een rol. Over wat de buren zullen zeggen over een ambulance op de oprit.”
Welke behandelopties zijn er bij een hersenbloeding?
“De behandelmogelijkheden zijn beperkter dan bij een herseninfarct. Bij een hersenbloeding wordt geprobeerd de bloeddruk omlaag te brengen om toename van de bloeding te voorkomen.”
“Er loopt momenteel een Nederlands onderzoek met een nieuwe operatietechniek: de ‘minimaal invasieve’ operatie. Daarbij wordt via een klein gaatje in de schedel de bloeding verwijderd.”
“Hopelijk biedt dat op termijn meer behandelopties en een grotere overlevings-kans voor mensen met een hersenbloeding.”
Hoe kunnen we het risico op beroertes verkleinen?
“Door gezond te leven. Roken en overmatig alcoholgebruik verhogen het risico. Verder moeten we minder zout eten, meer bewegen, afvallen bij overgewicht en stress beperken.”
Meer bewegen en het verminderen van stress zijn belangrijk om beroertes te voorkomen. (Foto: ANP)
Welke risicofactoren zijn er nog meer?
“Een belangrijke risicofactor is hoge bloeddruk. Ook diabetes geeft een grotere kans op hart- en vaatziekten waaronder beroertes. Een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap en zwangerschapsdiabetes vergroten het risico op latere leeftijd. Een vroege menopauze ook.”
Dagelijks sterven in Nederland ongeveer 25 mensen aan een beroerte, blijkt uit cijfers van de Hartstichting. Wordt dat cijfer in de toekomst kleiner?
“Ik vermoed van wel. Het aantal behandelmogelijkheden is de afgelopen jaren duidelijk toegenomen. Met nieuw onderzoek zal de behandeling verbeteren.”
“Zo wordt er sinds kort ook intra-arteriële behandeling toegepast bij een klein deel van de patiënten die pas na zes uur in het ziekenhuis arriveren, bijvoorbeeld omdat ze wakker worden met uitvalverschijnselen.”
“Deze patiënten worden geselecteerd met behulp van een speciale CT-scantechniek. Ook loopt er een onderzoek om bij deze patiënten de toepasbaarheid van intra-arteriële behandeling te verbeteren.”
“Daarnaast werken ook ziekenhuizen voortdurend aan meer efficiëntie voor een snellere behandeling. Zowel binnen het ziekenhuis als in het traject vóórdat de patiënt in het ziekenhuis is.”
“Dankzij campagnes van onder meer de Hartstichting weten steeds meer mensen bovendien wat de signalen zijn. Mensen zullen steeds vaker snel actie ondernemen.”
.